Cách sử dụng đồng hồ đo điện chi tiết cho người mới

Biết cách sử dụng đồng hồ đo điện là kỹ năng cơ bản nhưng cực kỳ quan trọng với bất kỳ ai làm việc trong lĩnh vực điện, điện tử hoặc kỹ thuật. Thiết bị này giúp bạn đo điện áp, dòng điện, điện trở và nhiều thông số khác, đảm bảo hệ thống hoạt động an toàn và chính xác. Bài viết này Hioki sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về đồng hồ đo điện.

1. Đồng hồ đo điện là gì?

Đồng hồ đo điện (hay còn gọi là đồng hồ vạn năng) là thiết bị dùng để đo và kiểm tra các thông số điện cơ bản như: điện áp, dòng điện, điện trở. Một số dòng nâng cao còn có thể đo tụ điện, diode, tần số, nhiệt độ, kiểm tra liên tục mạch…

Tùy theo cấu tạo, đồng hồ đo điện được chia làm hai loại chính:

• Đồng hồ đo điện kim: hiển thị bằng kim chỉ thị nên sẽ phù hợp cho người quen thao tác truyền thống.
• Đồng hồ đo điện số: hiển thị kết quả trên màn hình LCD, độ chính xác cao, dễ đọc.

2. Cấu tạo cơ bản của đồng hồ đo điện

Một chiếc đồng hồ vạn năng gồm các bộ phận chính sau:

• Màn hình hiển thị: hiển thị giá trị đo (số hoặc kim).
• Núm xoay (thang đo): dùng để chọn chức năng đo: điện áp, dòng điện, điện trở…
• Cổng cắm que đo: thường có 3 hoặc 4 cổng – COM (dây đen), VΩmA (dây đỏ), và 10A hoặc 20A (cho dòng lớn).
• Que đo: 1 đỏ (+) và 1 đen (-) để kết nối với mạch cần đo.

  

3. Cách sử dụng đồng hồ đo điện

Để biết cách sử dụng đồng hồ đo điện chính xác, trước hết bạn cần hiểu nguyên tắc hoạt động, sau đó thực hành từng chức năng: đo điện áp, dòng điện, điện trở, kiểm tra diode, liên tục mạch… Dưới đây là cách sử dụng chung cho hầu hết các loại đồng hồ đo điện vạn năng.

3.1. Sử dụng đồng hồ đo điện để đo điện áp

Mục đích: kiểm tra điện áp của nguồn điện hoặc thiết bị.
Ký hiệu: V- (DC) – điện một chiều; V∿ (AC) – điện xoay chiều.

Cách thực hiện:

1. Xoay núm vặn đến vị trí V- (nếu đo DC) hoặc V~ (nếu đo AC).
2. Cắm que đen vào cổng COM, que đỏ vào cổng VΩmA.
3. Đặt hai que đo vào hai đầu điểm cần đo (ví dụ hai cực của pin hoặc ổ cắm điện).
4. Đọc kết quả hiển thị trên màn hình.

Lưu ý:

• Luôn chọn thang đo cao hơn điện áp dự kiến để tránh hư hại đồng hồ.
• Với điện lưới dân dụng (220V), chọn thang đo ≥ 250V AC.
• Khi đo pin, kết quả khoảng 1.5V (pin AA) hoặc 9V (pin vuông) là bình thường.

3.2. Cách sử dụng đồng hồ đo điện để đo dòng điện

Mục đích: xác định lượng dòng điện chạy qua mạch.
Ký hiệu: A- hoặc A∿.

Cách thực hiện:

1. Chuyển núm về A (DC hoặc AC tùy mạch).
2. Cắm que đen vào COM, que đỏ vào cổng 10A hoặc 20A (cổng dòng lớn).
3. Ngắt mạch điện cần đo, nối tiếp đồng hồ vào mạch để dòng điện đi qua đồng hồ.
4. Đọc kết quả hiển thị trên màn hình.

Lưu ý:

• Không bao giờ đo điện áp ở chế độ dòng điện, vì dễ gây cháy cầu chì trong đồng hồ.
• Nếu đo dòng nhỏ hơn 200mA, bạn có thể cắm que vào cổng VΩmA thay vì 10A.
• Sau khi đo xong, rút dây khỏi mạch và chuyển lại thang V hoặc Ω để tránh đo nhầm.

3.3. Sử dụng đồng hồ đo điện để đo điện trở

Mục đích: xác định giá trị điện trở hoặc kiểm tra dây dẫn, mối nối.

Cách thực hiện:

1. Chuyển núm sang thang Ω (Ohm).
2. Cắm que đen vào COM, que đỏ vào VΩmA.
3. Chạm hai que đo vào hai đầu điện trở hoặc dây cần kiểm tra.
4. Quan sát kết quả hiển thị (đơn vị Ohm, KΩ hoặc MΩ).

Lưu ý:

• Nếu đồng hồ hiện “OL” (Over Limit) → nghĩa là điện trở quá lớn hoặc mạch hở.
• Nếu đo dây điện mà kết quả gần bằng 0Ω → dây dẫn tốt, không bị đứt.

3.4. Cách kiểm tra diode và liên tục mạch

Mục đích: kiểm tra linh kiện bán dẫn hoặc phát hiện mạch hở/ngắn mạch.

Cách thực hiện:

1. Chọn chế độ Diode hoặc Continuity.
2. Chạm hai que vào hai đầu mạch hoặc linh kiện.
3. Kết quả:
   • Nếu nghe tiếng “bíp” → mạch thông.
   • Nếu không có tiếng hoặc hiển thị OL → mạch bị đứt.

Một số lưu ý khi sử dụng đồng hồ đo điện an toàn:

• Luôn để thang đo cao hơn giá trị ước lượng.
• Không đo điện áp khi đang ở chế độ đo dòng.
• Sau khi sử dụng, xoay núm về vị trí OFF để tiết kiệm pin.
• Khi đo mạch xoay chiều, cẩn thận tránh chạm vào đầu que đo.
• Nên hiệu chuẩn định kỳ nếu dùng trong công nghiệp hoặc phòng lab.

Việc nắm vững cách sử dụng đồng hồ đo điện hay đồng hồ vạn năng sẽ giúp bạn kiểm tra, sửa chữa và bảo trì thiết bị điện dễ dàng, an toàn hơn. Dù bạn là sinh viên kỹ thuật, thợ điện hay kỹ sư, việc thành thạo loại đồng hồ này là nền tảng quan trọng trong mọi công việc điện – điện tử.

Xem thêm:

Cách đo nhiệt độ độ ẩm phòng chuẩn và gợi ý thiết bị nên dùng

Thiết bị đo công suất tiêu thụ điện 3 pha: Hướng dẫn lựa chọn và tối ưu hóa năng lượng