5 sai lầm khi lắp đặt điện mặt trời hòa lưới

Hệ thống điện mặt trời hòa là một giải pháp tiết kiệm chi phí điện năng và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, không ít trường hợp đầu tư hàng trăm triệu đồng nhưng hệ thống hoạt động kém hiệu quả, thậm chí gặp sự cố nghiêm trọng do mắc phải những sai lầm cơ bản trong quá trình lắp đặt. Bài viết này sẽ chỉ ra 5 sai lầm phổ biến nhất khi lắp đặt điện mặt trời hòa lưới mà bạn nên hiểu rõ.

1/ Hiểu rõ về hệ thống điện mặt trời hòa lưới là gì?

Hệ thống điện mặt trời hòa lưới là mô hình sử dụng các tấm pin quang điện để hấp thụ ánh sáng mặt trời và chuyển đổi thành điện năng một chiều (DC). Nguồn điện này sau đó được biến tần hòa lưới chuyển đổi thành điện xoay chiều (AC) có cùng pha và tần số với điện lưới quốc gia, cho phép hệ thống hoạt động song song và kết nối trực tiếp với lưới điện công cộng.

Cơ chế hoạt động của hệ thống rất thông minh: điện mặt trời được ưu tiên sử dụng trước. Khi lượng điện tạo ra vượt nhu cầu tiêu thụ, phần điện dư sẽ tự động đẩy ngược lên lưới điện quốc gia thông qua đồng hồ hai chiều. Ngược lại, vào ban đêm hoặc những ngày ít nắng, hệ thống sẽ lấy điện từ lưới để đảm bảo nguồn điện liên tục, ổn định cho sinh hoạt và sản xuất.

Đọc thêm: Chi tiết sơ đồ đấu nối điện mặt trời hòa lưới

2/ Ứng dụng cùa hệ thống điện mặt trời hòa lưới trong cuộc sống 

Điện mặt trời hòa lưới đã và đang len lỏi vào mọi khía cạnh của đời sống, từ hộ gia đình nhỏ lẻ đến các khu công nghiệp rộng lớn, mang lại lợi ích kinh tế và môi trường rõ rệt.

1 – Ứng dụng dân dụng

Ở quy mô hộ gia đình, hệ thống điện mặt trời hòa lưới có công suất phổ biến từ 3kWp đến 10kWp, đủ đáp ứng phần lớn nhu cầu điện sinh hoạt. Tại khu vực miền Nam, một hệ thống 5kWp có thể tạo ra khoảng 600–700 kWh/tháng, giúp tiết kiệm 1,2–1,4 triệu đồng tiền điện mỗi tháng. Với chi phí đầu tư có thể hoàn vốn sau 5–7 năm và tuổi thọ lên đến 25–30 năm, đây là giải pháp lâu dài, hiệu quả. 

Ngoài ra, nhà có hệ thống điện mặt trời thường tăng giá trị bán lại từ 3–5% và giúp chủ nhà chủ động hơn trước biến động giá điện. Việc sử dụng năng lượng sạch cũng thể hiện trách nhiệm môi trường, góp phần tạo nên không gian sống xanh và bền vững.

2 – Ứng dụng thương mại & công nghiệp 

Đối với các doanh nghiệp, nhà máy, xí nghiệp, và trung tâm thương mại, việc lắp đặt điện mặt trời hòa lưới trên mái nhà xưởng hoặc bãi đỗ xe là giải pháp vô cùng hiệu quả để giảm chi phí sản xuất, tối ưu hóa lợi nhuận. Các đơn vị này thường có nhu cầu sử dụng điện rất lớn vào ban ngày, trùng khớp với thời gian hệ thống điện mặt trời tạo ra sản lượng cao nhất.

Vi dụ, một nhà xưởng diện tích 1.000 m² có thể lắp đặt hệ thống công suất 100–150kWp, sản xuất 12.000–18.000 kWh/tháng, tiết kiệm 20–35 triệu đồng tiền điện mỗi tháng. Thời gian hoàn vốn trung bình chỉ 4–6 năm, sau đó doanh nghiệp được hưởng lợi nhuận ròng suốt hơn 20 năm.

3/ 5 sai lầm nghiêm trọng khi lắp đặt điện mặt trời hòa lưới

Quá trình lắp đặt hệ thống điện mặt trời hòa lưới không chỉ là việc đấu nối các thiết bị lại với nhau mà còn là một quy trình kỹ thuật đòi hỏi sự chính xác cao. Việc mắc phải các sai lầm sau đây có thể dẫn đến hiệu suất thấp, rủi ro chập cháy, và thậm chí là vi phạm các quy định về an toàn điện.

1 – Tính toán công suất và thiết kế thiếu chính xác

Sai lầm thường gặp khi lắp đặt điện mặt trời hòa lưới là không khảo sát kỹ mức tiêu thụ điện và điều kiện thực tế tại nơi lắp đặt. Việc chọn công suất quá lớn gây lãng phí đầu tư, còn quá nhỏ lại không đáp ứng được nhu cầu sử dụng. Ngoài ra, nếu thiết kế không tính đến hướng mái, góc nghiêng hay bóng che, hiệu suất hệ thống sẽ giảm đáng kể.

Bên cạnh đó, việc chọn sai loại biến tần hoặc bố trí dây dẫn không hợp lý cũng ảnh hưởng đến hiệu quả vận hành và độ bền của thiết bị. Một thiết kế chuẩn xác, phù hợp với nhu cầu và đặc điểm công trình sẽ giúp hệ thống hoạt động ổn định, khai thác tối đa nguồn năng lượng mặt trời.

2 – Lựa chọn thiết bị kém chất lượng

Để cắt giảm chi phí đầu tư ban đầu, một số chủ đầu tư dễ dàng bị thu hút bởi các thiết bị (pin mặt trời, biến tần, dây cáp) có giá rẻ nhưng không rõ nguồn gốc hoặc không có chứng nhận chất lượng quốc tế (như IEC, UL). Tấm pin kém chất lượng sẽ nhanh chóng bị suy giảm hiệu suất (PID), nứt vỡ cell, hoặc hở gioăng, làm giảm nghiêm trọng sản lượng điện sau vài năm.

Tương tự, việc sử dụng biến tần (Inverter) không đạt chuẩn sẽ dễ quá nhiệt, lỗi kỹ thuật hoặc thậm chí gây nguy hiểm khi hòa lưới. Việc chọn thiết bị chính hãng, có bảo hành rõ ràng và chứng nhận chất lượng không chỉ giúp hệ thống hoạt động ổn định, mà còn đảm bảo an toàn và hiệu quả đầu tư lâu dài.

3 – Không chú trọng hệ thống bảo vệ và tiếp địa

Một sai lầm thường gặp nhưng rất nguy hiểm là không chú trọng đến hệ thống bảo vệ và tiếp địa. Do được lắp đặt trên mái nhà, hệ thống điện mặt trời hòa lưới dễ chịu tác động của sét hoặc xung điện từ. Nếu thiếu các thiết bị bảo vệ như chống sét lan truyền DC/AC (SPD), cầu dao cách ly DC hay cầu chì chuyên dụng, chỉ một tia sét cảm ứng cũng có thể làm hỏng biến tần và toàn bộ thiết bị điện trong nhà.

Ngoài ra, hệ thống tiếp địa đạt chuẩn là yếu tố bắt buộc nhưng thường bị xem nhẹ. Tiếp địa kém khiến dòng điện rò rỉ hoặc dòng sét không thể thoát xuống đất an toàn, gây nguy cơ điện giật, cháy nổ và làm hư hại khung, giá đỡ của tấm pin

4 – Lắp đặt giá đỡ cơ khí sơ sài

Một lỗi thường bị xem nhẹ nhưng có thể gây hậu quả nghiêm trọng là lắp đặt giá đỡ cơ khí sơ sài. Hệ thống khung đỡ là nền tảng chịu lực cho toàn bộ dàn pin, nhưng nhiều đơn vị thi công lại dùng nhôm mỏng, vít kém chất lượng hoặc không tính toán tải trọng gió bão. Khi gặp thời tiết cực đoan, khung pin có thể bị bung, sập hoặc làm rách mái, gây thiệt hại lớn cho công trình và nguy hiểm cho người bên dưới.

Việc lắp đặt sơ sài, không tính toán khe hở giãn nở nhiệt, hoặc đi dây cáp điện không được cố định, để lộ ra ngoài trời cũng là những lỗi cơ bản. Dây cáp bị nắng mưa và ma sát sẽ nhanh chóng bị lão hóa, nứt vỏ cách điện, dẫn đến hiện tượng chập điện hoặc rò rỉ điện.

5 – Tự ý hòa lưới, bỏ qua thủ tục với điện lực

Đây là sai lầm mang tính pháp lý và an toàn nghiêm trọng nhất. Hệ thống điện mặt trời hòa lưới cần được đăng ký và thỏa thuận với Công ty Điện lực địa phương trước khi kết nối vào lưới điện quốc gia. Việc tự ý hòa lưới mà không được sự chấp thuận sẽ vi phạm các quy định về an toàn vận hành lưới điện.

Quan trọng hơn, khi hệ thống điện mặt trời hòa lưới được kết nối, cần phải lắp đặt đồng hồ đo đếm điện năng hai chiều. Nếu tự ý hòa lưới mà không thông báo, hệ thống có thể gây ra hiện tượng phát ngược điện lên lưới, gây nguy hiểm cho nhân viên điện lực khi họ cắt điện để sửa chữa hoặc bảo trì. Biến tần hòa lưới phải tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật nghiêm ngặt về chống đảo lưới để đảm bảo an toàn.

Trên đây là tổng hợp những sai lầm thường gặp khi lắp đặt điện mặt trời hòa lưới. Hy vọng với những chia sẻ này, bạn có thể tránh được các rủi ro không đáng có, đồng thời tối ưu hiệu suất và tuổi thọ của hệ thống. Một hệ thống được thiết kế đúng kỹ thuật, sử dụng thiết bị chất lượng và tuân thủ quy trình chuẩn không chỉ giúp tiết kiệm chi phí mà còn đảm bảo an toàn, ổn định và mang lại lợi ích lâu dài.