Chi phí lắp đặt điện năng lượng mặt trời ở Việt Nam: Nên hay không nên?

Năng lượng mặt trời đang là xu hướng phát triển mạnh mẽ trên toàn thế giới và Việt Nam không nằm ngoài làn sóng này. Nhu cầu lắp đặt năng lượng mặt trời ở Việt Nam ngày càng tăng cao. Tuy nhiên, vấn đề mà hầu hết mọi người quan tâm vẫn là: Chi phí lắp đặt điện mặt trời có cao không? Liệu có đáng để đầu tư? Bài viết này sẽ giúp bạn có cái nhìn toàn diện hơn trước khi quyết định.

1/ Điện năng lượng mặt trời ở Việt Nam- Lựa chọn thông minh cho gia đình Việt

Việt Nam được thiên nhiên ưu đãi với vị trí địa lý thuận lợi, nằm trong vùng nhiệt đới với lượng bức xạ mặt trời trung bình từ 4.6 – 5.9 kWh/m²/ngày. Con số này đưa Việt Nam vào top các quốc gia có tiềm năng năng lượng mặt trời cao nhất khu vực Đông Nam Á.

Phân bố bức xạ mặt trời theo vùng miền:

• Miền Bắc: 4.6 – 5.2 kWh/m²/ngày, thích hợp cho các hệ thống công suất vừa và nhỏ
• Miền Trung: 5.0 – 5.9 kWh/m²/ngày, đặc biệt là các tỉnh ven biển có tiềm năng rất cao
• Miền Nam: 4.8 – 5.6 kWh/m²/ngày, với thời gian nắng dài và ổn định quanh năm

Ngoài ra, nhà nước cũng nhiều chính sách ưu đãi nhằm khuyến khích phát triển năng lượng mặt trời ở Việt Nam:

• Giá mua điện mặt trời áp mái: 2.134 VNĐ/kWh (áp dụng đến hết năm 2023).
• Hợp đồng mua bán điện có thời hạn lên tới 20 năm.
• Cho phép tự sản xuất, tự tiêu thụ điện tại chỗ, phần dư có thể bán lại cho EVN.
• Miễn thuế nhập khẩu cho các thiết bị điện mặt trời.
• Ưu đãi thuế thu nhập doanh nghiệp cho các dự án năng lượng tái tạo.
• Hỗ trợ các gói vay ưu đãi lãi suất thấp từ ngân hàng, giúp giảm áp lực chi phí ban đầu cho hộ gia đình và doanh nghiệp.

Vì thế, việc lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời ở Việt Nam không chỉ giúp gia đình giảm đáng kể chi phí tiền điện hằng tháng, mà còn góp phần sử dụng nguồn năng lượng bền vững, hạn chế phụ thuộc vào lưới điện quốc gia.

Xem thêm: Hướng dẫn cách sử dụng máy đo năng lượng mặt trời

2/ Điện mặt trời áp mái hoạt động như thế nào?

Hệ thống điện mặt trời áp mái bao gồm tấm pin năng lượng mặt trời, bộ inverter hòa lưới, khung giá đỡ và dây dẫn. Hệ thống này hoạt động dựa trên hiệu ứng quang điện, chuyển đổi ánh sáng mặt trời trực tiếp thành điện năng thông qua các tấm pin quang điện (PV panels). ơ chế hoạt động cơ bản như sau:

• Bước 1: Tấm pin mặt trời hấp thụ ánh nắng và chuyển đổi thành dòng điện một chiều (DC).
• Bước 2: Bộ inverter chuyển đổi dòng điện DC thành dòng điện xoay chiều (AC) – loại điện mà các thiết bị gia đình sử dụng.
• Bước 3: Điện mặt trời được ưu tiên dùng cho các thiết bị trong nhà. Khi dư thừa, điện có thể phát lên lưới điện (tùy chính sách địa phương). Khi thiếu, hệ thống tự động lấy từ điện lưới.

3/ Chi phí lắp đặt điện năng lượng mặt trời tại nhà ở Việt Nam

Chi phí lắp đặt năng lượng mặt trời ở Việt Nam phụ thuộc vào công suất hệ thống và chất lượng thiết bị. Chi phí tham khảo hiện nay đã được Hioki Việt Nam tổng hợp trong bảng sau:

Ngoài ra, chi phí lắp đặt năng lượng mặt trời ở Việt Nam còn phụ thuộc vào các yếu tố như:

• Công suất hệ thống:  Hệ thống càng lớn thì chi phí ban đầu càng cao, nhưng tính trên mỗi kWh thì lại rẻ hơn. 
• Chất lượng thiết bị: Tấm pin và inverter là hai hạng mục chiếm tỷ trọng lớn nhất trong chi phí. Pin hiệu suất cao, tuổi thọ trên 25 năm và inverter từ thương hiệu uy tín sẽ có giá cao hơn, nhưng đổi lại tạo ra nguồn điện ổn định và giảm chi phí bảo trì sau này.
• Địa hình và vị trí lắp đặt:  Mái bằng hoặc mái tôn dốc nhẹ thường dễ thi công, chi phí thấp. Ngược lại, mái phức tạp, nhiều tầng hoặc cần gia cố sẽ làm chi phí tăng lên. Ngoài ra, khu vực có bức xạ mặt trời cao như miền Trung và miền Nam giúp hệ thống phát điện hiệu quả hơn so với miền Bắc
• Đơn vị thi công và dịch vụ hậu mãi:  Lựa chọn nhà thầu uy tín có thể chi phí cao hơn một chút do bao gồm khảo sát, thiết kế, bảo hiểm và bảo hành dài hạn. Tuy nhiên, đây là khoản đầu tư an toàn vì đảm bảo chất lượng lắp đặt và hệ thống vận hành ổn định, tránh rủi ro về sau.
• Chính sách và thủ tục hành chính:  Chi phí còn có thể thay đổi bởi các thủ tục xin phép, đăng ký bán điện cho EVN, hay các khoản phí giấy tờ khác. 

Mặc dù chi phí lắp đặt năng lượng mặt trời ở Việt Nam ban đầu khá cao, nhưng thời gian hoàn vốn trung bình chỉ 4 – 6 năm, trong khi tuổi thọ tấm pin mặt trời có thể lên đến 20 – 25 năm. Đây chính là lý do điện mặt trời được xem là khoản đầu tư dài hạn, bền vững cho các hộ gia đình.

Đọc thêm: Gợi ý cách tính sản lượng điện năng lượng mặt trời phổ biến

4/ 5 lợi ích vượt trội khi lắp đặt điện mặt trời cho gia đình

Có thể thấy chi phí ban đầu khi lắp đặt năng lượng mặt trời ở Việt Nam đối cao, tuy nhiên nó mang lại rất nhiều lợi ích thiết thực và lâu dài cho gia đình Việt. Dưới đây là 5 lợi ích vượt trội mà không gia đình nào nên bỏ qua:

4.1 Tiết kiệm tiền điện

Khi lắp đặt hệ thống điện mặt trời, các gia đình có thể giảm từ 70% đến 90% chi phí điện hàng tháng. Ví dụ, một hộ có hóa đơn điện khoảng 2 triệu đồng/tháng sẽ tiết kiệm được 1,4–1,8 triệu đồng. Trong vòng 20 năm, số tiền tiết kiệm cộng dồn có thể đạt từ 336 đến 432 triệu đồng. 

Không chỉ vậy, lượng điện dư thừa còn có thể bán lại cho EVN để tạo thêm nguồn thu nhập thụ động. Nhờ đó, chi phí đầu tư ban đầu có thể hoàn vốn trong khoảng 5–6 năm, sau đó gia đình sẽ gần như được “dùng điện miễn phí” và có lợi nhuận dài hạn.

4.2 Đầu tư sinh lời

Đầu tư vào năng lượng mặt trời ở Việt Nam được xem là một kênh an toàn và có tỷ suất lợi nhuận hấp dẫn, dao động từ 15% đến 25% mỗi năm. Sau 20 năm, tỷ lệ hoàn vốn (ROI) có thể đạt tới 300–400%, vượt xa so với các kênh truyền thống như gửi tiết kiệm ngân hàng hay trái phiếu. 

Ngoài ra, một ngôi nhà được trang bị hệ thống điện mặt trời thường có giá trị cao hơn 3–5% so với những ngôi nhà thông thường. Điều này xuất phát từ việc ngôi nhà vừa tiết kiệm được chi phí vận hành lâu dài, vừa tạo cảm giác hiện đại và thân thiện với môi trường, từ đó dễ thu hút người mua hơn.

4.3 Bảo vệ môi trường

Mỗi kW điện mặt trời được lắp đặt có thể giúp giảm phát thải từ 1,2 đến 1,5 tấn CO₂ mỗi năm. Với hệ thống công suất 5kW, gia đình có thể giảm được 6–7,5 tấn CO₂ mỗi năm, tương đương với việc trồng thêm 150–200 cây xanh. 

Sau 20 năm sử dụng, con số này có thể lên tới 120–150 tấn CO₂. Đây là đóng góp rất thực tế để cùng Việt Nam hướng tới mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2050. Không chỉ vậy, điện mặt trời còn là nguồn năng lượng sạch, không tạo ra khói bụi hay khí thải, sử dụng ánh sáng mặt trời vô tận và có thể tái chế đến 95% khi hết vòng đời.

4.4 Chủ động về nguồn điện

Với hệ thống được trang bị pin lưu trữ, gia đình sẽ luôn có nguồn điện ổn định ngay cả khi lưới điện quốc gia gặp sự cố hoặc bị cắt điện luân phiên. Nhờ vậy, việc sinh hoạt trong gia đình không bị gián đoạn, đặc biệt trong những thời điểm nắng nóng cao điểm. 

Các tấm pin năng lượng mặt trời có tuổi thọ trung bình 25–30 năm, hiệu suất chỉ giảm khoảng 0,5–0,8% mỗi năm và được bảo hành dài hạn từ 10–25 năm. Điều này giúp đảm bảo nguồn điện ổn định, an toàn và ít hỏng hóc trong suốt quá trình sử dụng.

Một hệ thống năng lượng mặt trời ở Việt Nam có thể dễ dàng được mở rộng thêm tấm pin khi nhu cầu sử dụng điện tăng lên. Gia đình cũng có thể nâng cấp inverter, tích hợp hệ thống giám sát thông minh hoặc kết hợp với các thiết bị điện hiện đại khác, giúp tối ưu hóa chi phí và tăng tính chủ động cho người sử dụng.

Mặc dù chi phí lắp đặt hệ thống năng lượng mặt trời ở Việt Nam ban đầu khá cao, nhưng xét về lâu dài, đây là khoản đầu tư xứng đáng cho các gia đình. Không chỉ tiết kiệm chi phí điện, điện mặt trời còn góp phần bảo vệ môi trường, tăng tính tự chủ về năng lượng và nâng cao giá trị ngôi nhà.