Cách kiểm tra transistor bằng đồng hồ vạn năng chi tiết​

Transistor là một trong những linh kiện điện tử cơ bản và quan trọng nhất trong các mạch điện. Việc kiểm tra transistor đúng cách sẽ giúp bạn phát hiện sớm các lỗi và đảm bảo thiết bị hoạt động hiệu quả. Bài viết này của Hioki sẽ hướng dẫn bạn cách kiểm tra transistor bằng đồng hồ vạn năng chi tiết​ và chính xác nhất.

1. Các loại transistor và cách nhận biết

Phân loại theo cực tính

Transistor được chia thành hai loại chính dựa trên cực tính:

• Transistor NPN (Negative-Positive-Negative): Đây là loại phổ biến nhất, trong đó N là chất bán dẫn âm và P là chất bán dẫn dương. Dòng điện chính chạy từ Collector đến Emitter khi có điện áp kích thích từ Base.
• Transistor PNP (Positive-Negative-Positive): Ngược lại với NPN, chạy từ Emitter đến Collector khi có điện áp kích thích từ Base.

Cách xác định chân transistor (B – Base, C – Collector, E – Emitter)

Trước khi biết cách kiểm tra transistor bằng đồng hồ vạn năng, bạn cần xác định chính xác các chân Base (B), Collector (C), Emitter (E). Dưới đây là cách xác định chân transistor một cách chính xác bằng đồng hồ vạn năng.

1 – Xác định chân B (Base) của transistor

Transistor có 3 chân nhưng không được đánh dấu sẵn, vì vậy ta cần dùng đồng hồ vạn năng để tìm ra chân Base.

Cách thực hiện:

• Bước 1: Xoay núm vặn đồng hồ vạn năng về thang đo điện trở x1Ω.
• Bước 2: Chọn ngẫu nhiên một cặp chân bất kỳ của transistor và đo điện trở giữa chúng. Sau đó, đảo ngược que đo và đo lại.
• Bước 3: Ghi lại kết quả đo của hai cặp chân. Hai cặp chân nào có giá trị điện trở bằng nhau thì chân chung chính là Base (B) của transistor.

Phân loại NPN hoặc PNP:

• Nếu que đo đen đặt ở chân Base (B) và que đo đỏ đo hai chân còn lại có giá trị điện trở. Do đó, đây là Transistor loại NPN (bóng ngược).
• Nếu que đo đỏ đặt ở chân Base (B) và que đo đen đo hai chân còn lại có giá trị điện trở. Đây chính là Transistor loại PNP (bóng thuận).

2 – Xác định chân collector (C) và emitter (E)

Sau khi đã xác định được chân Base (B), tiếp tục xác định hai chân còn lại là C (Collector) và E (Emitter).

Cách thực hiện:

Bước 1: Xoay núm vặn đồng hồ về thang đo 10kΩ.

Bước 2: Đo điện trở giữa hai chân còn lại (C và E), sau đó đảo ngược que đo.

Bước 3: Kiểm tra kết quả đo:

Nếu giá trị điện trở rất cao (hoặc vô cùng) ở cả hai chiều thì bạn sẽ bỏ qua kết quả đó. Trong trường hợp, Nếu đồng hồ hiển thị giá trị điện trở cụ thể, xét hai trường hợp

• Transistor NPN khi que đo đỏ ở chân C, que đo đen ở chân E.
• Transistor PNP khi que đo đỏ ở chân E, que đo đen ở chân C.

Gợi ý cho bạn: Giải thích các ký hiệu của đồng hồ vạn năng chi tiết cho người mới

2. Các phương pháp kiểm tra transistor bằng đồng hồ vạn năng

Cách kiểm tra transistor bằng đồng hồ vạn năng​ khá đơn giản và tiện lợi với 3 lựa chọn sau:

2.1. Kiểm tra bằng chế độ đo diode

Cách kiểm tra transistor bằng đồng hồ vạn năng này giúp xác định chân và kiểm tra xem transistor có bị hỏng hay không.

Các bước thực hiện:

1. Chuyển đồng hồ vạn năng sang chế độ đo diode (ký hiệu ⏀).
2. Xác định chân Base (B) bằng cách thử đo với hai chân còn lại.

• Đối với transistor NPN, khi đặt que đỏ vào Base và que đen vào Collector hoặc Emitter, đồng hồ sẽ hiển thị giá trị điện áp.
• Đối với transistor PNP, khi đặt que đen vào Base và que đỏ vào Collector hoặc Emitter, đồng hồ sẽ hiển thị giá trị điện áp.

3. Nếu kết  hiển thị giá trị từ 0.5V đến 0.7V, transistor vẫn còn hoạt động tốt. Nếu không có giá trị hoặc giá trị quá thấp, transistor có thể đã bị hỏng.

2.2. Kiểm tra bằng chế độ đo điện trở (Ω)

Cách kiểm tra transistor bằng đồng hồ vạn năng này giúp xác định xem có hiện tượng chập hay đứt mạch trong transistor không.

Các bước thực hiện:

1. Chuyển đồng hồ về chế độ đo điện trở (thang đo Ω).
2. Đo giữa các chân transistor theo từng cặp:

• B – C, B – E: Giá trị điện trở sẽ nằm trong khoảng 600Ω – 1KΩ (nếu đo đúng chiều).
• C – E: Giá trị điện trở thường rất cao hoặc vô cực (∞).

3. Nếu giá trị điện trở quá thấp hoặc bằng 0Ω, transistor có thể bị chập hoặc hỏng.

2.3. Kiểm tra bằng chế độ hFE (Nếu Có)

Một số đồng hồ vạn năng có chức năng đo hFE (hệ số khuếch đại của transistor). Nên bạn có thể sử dụng cách kiểm tra transistor bằng đồng hồ vạn năng thông qua chế độ hFE.

Cách thực hiện:

1. Xác định loại transistor (NPN hoặc PNP).
2. Cắm transistor vào khe cắm hFE của đồng hồ (theo đúng vị trí chân B, C, E).
3. Đọc giá trị hFE hiển thị trên màn hình. Nếu hFE quá thấp hoặc không có giá trị, transistor có thể bị hỏng.

3. Lưu ý khi kiểm tra transistor

Để đảm bảo kết quả đo transistor chính xác và tránh các sai số không mong muốn, bạn cần lưu ý một số điểm quan trọng sau:

• Xả điện tích trong transistor trước khi đo bằng cách nối tắt các chân để tránh ảnh hưởng đến kết quả.
• Kiểm tra pin đồng hồ vạn năng đủ điện áp (thường >7V) để đảm bảo đo chính xác.
• Đặt transistor trên bề mặt cách điện (như bàn nhựa) để tránh hiện tượng chập điện.
• Vệ sinh sạch sẽ các đầu que đo và chân transistor để tránh bụi bẩn làm sai lệch kết quả.
• Không chạm tay trực tiếp vào các chân transistor khi đo để tránh ảnh hưởng đến kết quả.
• Tránh nhiễm từ từ các thiết bị điện tử xung quanh có thể gây ảnh hưởng đến phép đo.
• Đo ít nhất 2-3 lần để đảm bảo kết quả chính xác và so sánh các lần đo.
• Đo ở nhiều thang đo khác nhau (ví dụ: 1kΩ, 10kΩ) để kiểm chứng kết quả.
• Tránh đo trong môi trường ẩm ướt hoặc có độ ẩm cao, nhiệt độ lý tưởng là từ 20-30°C.

4. Mua đồng hồ vạn năng Hioki chính hãng

Nếu bạn đang tìm kiếm một chiếc đồng hồ vạn năng chất lượng khi kiểm tra transistor để đảm bảo độ chính xác của số đo và Hioki là một thương hiệu uy tín mà nhiều kỹ thuật viên tin dùng. Đồng hồ vạn năng Hioki nổi bật với những ưu điểm sau:

• Độ chính xác cao, phù hợp cho cả kỹ sư và thợ sửa chữa.
• Thiết kế bền bỉ, dễ sử dụng, chịu được điều kiện làm việc khắc nghiệt.
• Nhiều tính năng hiện đại, hỗ trợ đo hFE, diode, điện trở, dòng điện, điện áp, đáp ứng đa dạng nhu cầu đo lường.

Hiện nay, Hioki Việt Nam là nhà phân phối chính hãng đồng hồ đo đa năng tại Việt Nam, chuyên cung cấp sản phẩm nhập khẩu trực tiếp từ Nhật Bản. Bên cạnh việc cung cấp các sản phẩm chính hãng với giá cả hợp lý, Hioki-Vietnam còn thường xuyên triển khai các chương trình giảm giá, ưu đãi theo mùa, và hỗ trợ trả góp, giúp bạn tiết kiệm chi phí trong khi vẫn sở hữu những thiết bị đo lường chất lượng.

Đặc biệt, với đội ngũ hỗ trợ kỹ thuật chuyên nghiệp và chính sách bảo hành lâu dài, Hioki cam kết mang lại sự hài lòng tối đa cho khách hàng. Vì vậy, Hioki-Vietnam là lựa chọn hoàn hảo cho những ai đang tìm kiếm các thiết bị đo lường chất lượng với mức giá hợp lý.

Trên đây là tổng hợp hướng dẫn cách kiểm tra transistor bằng đồng hồ vạn năng một cách đơn giản và đúng kỹ thuật nhất. Ngoài việc hiểu cách đo và kiểm tra, bạn cũng nên cân nhắc lựa chọn mua đồng hồ vạn năng tại những địa chỉ uy tín và chính hãng để đảm bảo chất lượng thiết bị cũng như được hưởng các chính sách tư vấn, bảo hành tốt nhất.