Tiêu chuẩn đo điện trở cách điện an toàn

Việc đo điện trở cách điện là một trong những phép đo quan trọng nhất để đánh giá tình trạng an toàn của hệ thống điện và thiết bị điện. Phép đo này giúp phát hiện sự xuống cấp của lớp cách điện, từ đó ngăn ngừa các sự cố như rò rỉ điện, chập cháy. Hãy cùng bài viết này tìm hiểu về các tiêu chuẩn đo điện trở cách điện an toàn và các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả đo.

Xem thêm:

Kết quả điện trở cách điện bao nhiêu là đạt

Gợi ý các loại đồng hồ đo điện trở cách điện tốt nhất thị trường

1. Tiêu chuẩn đo điện trở cách điện an toàn

1.1 Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN)

Tại Việt Nam, tiêu chuẩn về điện trở cách điện được quy định trong TCVN 6748-1, được ban kỹ thuật quốc gia TCVN/TC/E3 biên soạn và được Tổng cục Tiêu chuẩn Đo Lường Chất Lượng cùng Bộ Khoa học Công nghệ công bố. Theo tiêu chuẩn này, giá trị điện trở cách điện được quy định dựa trên điện áp định mức của thiết bị:

• Thiết bị có điện áp định mức < 600V: Áp đo = 500V DC
• Thiết bị có điện áp định mức 600V – 7000V: Áp đo = 1000V DC
• Thiết bị có điện áp định mức > 7000V: Áp đo = 2500V DC

Ngoài ra, TCVN 4747-89 quy định rằng đối với máy phát điện ở điện áp 400V, điện trở cách điện khi ở trạng thái nguội phải đạt 200 MΩ, và khi ở trạng thái nóng phải đạt tối thiểu 5 MΩ

1.2 Tiêu chuẩn quốc tế  (IEC)

Tiêu chuẩn IEC (International Electrotechnical Commission) là những tiêu chuẩn được công nhận và áp dụng rộng rãi trên toàn thế giới. Một số tiêu chuẩn IEC liên quan đến đo điện trở cách điện bao gồm:

• IEC 60664-1:2007 (TCVN 10884-1:2015): Quy định về phối hợp cách điện dùng cho thiết bị trong hệ thống điện hạ áp
• IEC 60076-1,3: 2000 (TCVN 6306-1,3:2006): Tiêu chuẩn áp dụng cho máy biến áp
• IEC 60099-4:2004 (TCVN 8097-1:2010): Tiêu chuẩn cho chống sét van
• IEC 60227-1(1993): Tiêu chuẩn cho cáp điện với vỏ cách điện PVC

Theo tiêu chuẩn quốc tế, đối với các hệ thống thông thường, điện trở cách điện tối thiểu phải đạt 1 MΩ. Tuy nhiên, đối với các hệ thống có yêu cầu cao về an toàn, giá trị này có thể lên đến hàng chục hoặc hàng trăm MΩ.

1.3 Các tiêu chuẩn khác

Ngoài các tiêu chuẩn quốc gia và quốc tế, còn có các tiêu chuẩn của các tổ chức và hiệp hội chuyên ngành như:

• IEEE 43-2013: Tiêu chuẩn về thử nghiệm điện trở cách điện cho máy điện quay.
• NFPA 70B: Tiêu chuẩn về bảo trì thiết bị điện của Hiệp hội Phòng cháy chữa cháy Quốc gia Hoa Kỳ.
• BS 7671: Quy định về lắp đặt điện của Anh Quốc (IEE Wiring Regulations).

Theo IEEE 43-2013, điện trở cách điện tối thiểu cho các máy điện quay (động cơ, máy phát) được tính theo công thức: R = kV + 1, trong đó kV là điện áp định mức của thiết bị tính bằng kilovolt.

2. Các yếu tố ảnh hưởng đến tiêu chuẩn đo điện trở cách điện

2..1 Điện áp định mức của các thiết bị 

Điện áp định mức của thiết bị là yếu tố quyết định điện áp thử nghiệm khi đo điện trở cách điện. Thông thường:

• Thiết bị điện áp thấp (đến 1000V): đo với điện áp 500V DC.
• Thiết bị điện áp trung bình (1kV – 35kV): đo với điện áp 1000V – 5000V DC.
• Thiết bị điện áp cao (trên 35kV): đo với điện áp 5000V – 10000V DC.

Điện áp thử nghiệm càng cao thì yêu cầu về giá trị điện trở cách điện tối thiểu càng cao.

2.2 Loại vật liệu cách điện

Các loại vật liệu cách điện khác nhau sẽ có các tiêu chuẩn điện trở cách điện khác nhau:

• Vật liệu cách điện Class A (105°C): thường áp dụng cho dây quấn cotton, giấy, carton.
• Vật liệu cách điện Class B (130°C): thường áp dụng cho vật liệu mica, sợi thủy tinh.
• Vật liệu cách điện Class F (155°C): thường áp dụng cho vật liệu epoxy, polyester.
• Vật liệu cách điện Class H (180°C): thường áp dụng cho vật liệu silicon, Teflon.

Vật liệu cách điện càng cao cấp thì yêu cầu về điện trở cách điện càng cao.

2.3 Nhiệt độ môi trường

Nhiệt độ môi trường có ảnh hưởng lớn đến kết quả đo điện trở cách điện. Thông thường, khi nhiệt độ tăng 10°C, điện trở cách điện giảm khoảng 50%. Vì vậy, các tiêu chuẩn thường quy định giá trị đo ở nhiệt độ tham chiếu là 20°C.

Công thức điều chỉnh điện trở cách điện theo nhiệt độ: R₂₀ = R_t × K_t Trong đó:

• R₂₀: Điện trở cách điện ở 20°C
• R_t: Điện trở cách điện đo được ở nhiệt độ t
• K_t: Hệ số hiệu chỉnh nhiệt độ

2.4 Độ ẩm môi trường

Độ ẩm cao làm giảm điện trở cách điện do sự hút ẩm của vật liệu cách điện. Các tiêu chuẩn thường quy định đo điện trở cách điện ở độ ẩm tương đối không quá 65%.

Trong môi trường có độ ẩm cao, giá trị điện trở cách điện có thể giảm 10-20% so với điều kiện tiêu chuẩn. Đối với thiết bị làm việc trong môi trường đặc biệt như nhà máy hóa chất, khu vực ven biển, tiêu chuẩn điện trở cách điện có thể được điều chỉnh phù hợp.

3. Các yếu tố ảnh hưởng đến kết quả đo điện trở cách điện

Ngoài các yếu tố ảnh hưởng đến tiêu chuẩn đo, còn có các yếu tố ảnh hưởng trực tiếp đến kết quả đo điện trở cách điện:

• Thời gian đo: Kết quả đo điện trở cách điện thay đổi theo thời gian do hiện tượng phân cực điện môi. Thông thường, giá trị đo được sau 1 phút (PI1) hoặc 10 phút (PI10) được sử dụng để đánh giá.
• Chiều dài cáp: Cáp càng dài, điện dung phân bố càng lớn, thời gian ổn định kết quả đo càng lâu. Đối với cáp dài trên 100m, cần kéo dài thời gian đo.
• Tình trạng bề mặt: Bụi bẩn, độ ẩm trên bề mặt thiết bị làm giảm điện trở cách điện. Cần làm sạch bề mặt thiết bị trước khi đo.
• Hiện tượng nhiễu điện từ: Các trường điện từ xung quanh có thể gây nhiễu cho kết quả đo. Cần sử dụng thiết bị đo có khả năng lọc nhiễu.
• Tuổi thọ thiết bị: Thiết bị càng cũ, vật liệu cách điện càng xuống cấp, điện trở cách điện càng giảm. Cần so sánh với kết quả đo trước đó để đánh giá xu hướng.

4. Mua đồng hồ đo điện trở cách điện Hioki giá tốt.

Hioki là một trong những thương hiệu hàng đầu về thiết bị đo lường điện tử đến từ Nhật Bản. Các dòng đồng hồ đo điện trở cách điện của Hioki nổi tiếng với độ chính xác cao, độ bền và tính năng đa dạng.

Một số mẫu đồng hồ đo điện trở cách điện phổ biến của Hioki:

• IR4056-21: Đo điện trở cách điện lên đến 1000 MΩ, hiển thị kết quả nhanh chỉ trong 0,8 giây.
• IR4057-50: Tích hợp Bluetooth, truyền dữ liệu không dây, phù hợp cho công việc giám sát từ xa.
• IR5050: Thiết kế nhỏ gọn, dễ di chuyển, đo chính xác điện trở cách điện từ 0,01 MΩ đến 5000 MΩ.
• IR5051: Hỗ trợ đo đa dải điện áp (50V – 1000V), phù hợp kiểm tra hệ thống điện dân dụng và công nghiệp.
• IR4059: Độ chính xác cao, khả năng đo điện trở cách điện lên đến 5 GΩ, hiển thị màn hình số rõ nét.

Tại thị trường Việt Nam, Hioki Việt Nam là đơn vị phân phối chính hãng các thiết bị đo lường Hioki tại Việt Nam, cam kết mang đến sản phẩm chất lượng cao với nguồn gốc rõ ràng và đầy đủ giấy tờ chứng nhận. Chúng tôi không chỉ cung cấp thiết bị đo lường chính xác, đáng tin cậy mà còn đảm bảo mức giá cạnh tranh cùng nhiều chương trình ưu đãi hấp dẫn, giúp khách hàng tiết kiệm chi phí tối đa. Bên cạnh đó, chính sách bảo hành uy tín theo tiêu chuẩn Hioki giúp khách hàng hoàn toàn yên tâm khi sử dụng sản phẩm.

Ngoài ra, Hioki Việt Nam sở hữu đội ngũ tư vấn viên chuyên nghiệp, giàu kinh nghiệm, luôn sẵn sàng hỗ trợ khách hàng trong việc lựa chọn sản phẩm phù hợp nhất với nhu cầu. Chúng tôi cung cấp dịch vụ hướng dẫn sử dụng chi tiết và tư vấn giải pháp đo lường tối ưu, giúp khách hàng đạt hiệu suất cao nhất trong công việc. Với sự tận tâm và chuyên nghiệp, Hioki Việt Nam cam kết mang đến trải nghiệm mua sắm và sử dụng sản phẩm tốt nhất cho khách hàng.

Việc đo điện trở cách điện là một công đoạn quan trọng trong công tác bảo trì và kiểm tra an toàn điện. Việc tuân thủ các tiêu chuẩn đo lường thích hợp, hiểu rõ các yếu tố ảnh hưởng và sử dụng thiết bị đo chất lượng như Hioki sẽ giúp đảm bảo độ tin cậy của kết quả đo và an toàn cho hệ thống điện